|
|
Всего материалов в каталоге: 84
Показано материалов: 1-10 |
Страницы: 1 2 3 ... 8 9 » |
VI-XV ғ.ғ қазақ қоғамының әкімшілік-шаруашылық жүйесі.
Ортағасырдағы қыпшақтар мен қараханиттер мемлекетінің көшпенді шаруашылығы.
Мал шаруашылығының негізі - қой шаруашылығы болған, қылшық жүнді қойлар мен биязы жүнді қойлар болған жылқының екі түрі: аласа өнім беретін және бойшаң мінетін ат. Ең бағалы жақсы жүйрік аттар ру мен тайпаның ақсүйектеріне тиеселі болған. Аң мен балық аулаумен кейбір сақ тайпалары қосымша кәсіп ретінде айналысқан.
Үй шаруашылығы мен қолөнер кәсібінде сақтар үлкен жетістіктерге жетіп отырған. Қолөнершілер өз қауымы мүшелерінің тапсырыстарын ғана орындап қана қоймай, |
Үйсіндер
Бүгінгі Қазақстанның қожасы болып отырған қазақ ұлты және оның Қазақстан Республикасы кездейсоқ бола қалған ұлт, қолдан жасалған мемлекет емес. Ол – ежелден осынау кең-байтақ Еуразия сақарасында өмір сүріп келген ертедегі ру-тайпапардың сан ғасырлар бойы өзара араласу, біртұтастану, ыдырау қайта біртұтастану барысында бір-бірімен етене жақын этникалық топтардың ортақ ұлттық мәдениет қалыптастыру үрдерістерін бастан кешіріп барып қалыптасқан толыққанды дербес ұлт. Сол сияқты Қазақ мемлекеті – Қазақ хандығы да Қазақстан аумағында ерте, орта ғасырларда құрылған тайпалық одақтар, аймақтық мемлекеттер, тіпті, алып империялардың дәурендеуі мен құлдырауы сынды әлемдік тарихтағы ерте,
|
Ұлы Отан соғысы қарсаңындағы және соғыс жылдарындағы совет мектебі.
Соғыс жылдарындағы совет мектебі: Екінші бесжылдықтың (1933-1937) аяғында КСРО-дасоциалистік қоғам негізінен құрылып, өзінің дамуында жаңа – социализм құру дәуірін аяқтау және коммунизмге бірте-бірте өту дәуіріне аяқ басты. 1939 жылдың наурыз айында болған партияның ХVІІІ съезі еңбекшілерге коммунистік тәрбие берудің, адамдар санасындағы капитализмнің қалдықтарын жоюдың шешуші мәнін ерекше атап өтті. Съезде қабылданған үшінші бесжылдық жоспар іске асырылатын мәдени құрылыстың программасын белгіледі, қалада жаппай орта білім беруді, селолық жерлерде жаппай жеті жылдық оқуды жүзеге асыруда аяқтау міндеті белгіленді. Орта мектепті бітірушілердің ерекше көбеюіне байланысты, олардың белгілі бөлімі тікелей еңбекке араласатындықтан, келешек жұмысқа даярлау мәселесі күн тәртібіне қойылып отырғаны съезде аталып өтті. Съезд қарарлары мектептің барлық жұмыс сапасын жақсартуды батыл талап етті. |
Тайпалық одақтар мен ежелгі феодалдық мемлекеттер кезеңдері шаруашылық қатынастарының дамуы
Андроновтардан кейін өмірге келген Қазақстанның сақ тайпалары еді. Сақтардың тікелей негізгі кәсібі мал шаруашылығы болды. Сол уақытта мал шаруашылығының негізгі көшпелі, жартылай көшпелі және отырықшы түрлерінің болғандығын көрсетеді.
Көшпелі мал шаруашылығы Батыс және Орталық Қазақстанның құрғақ, шөлді-шөлейтті далаларында жүргізілген, егін шаруашылығы дамымаған, ал ірі-қара мал аз болған. Негізінен қой, түйе және жылқы өсірген. Жылдың суық мезгілінде көшпенділер қар мен желден қорғайтын қыста мерзімдік қамыстарда өткізді. |
Столыпиндік жер реформасының мәнісі мен нәтижелері және оның Қазақстанға қатысы
Көпшілік П.А.Столыпинді 1906-1911 жылдардағы Ресей Министрлер Кеңесінің төрағасы ретінде, халықтың дәулетті тобының ``жәбір көруші`` шаруалардың мүделерін қорғаушы ретінде және сол үшін есімі (қарғысқа) даттауға ұшыраған көрнекті реформа жүргізуші ретінде біледі. Қазір П.А.Столыпиннің еңбегін лайықты бағалай бастады, ал журналистер мен публицистер оны жиірек Ресейдегі жекеменшік шаруашылықтарының немесе шаруа қожалықтарының ``атасы`` деп атайды.
|
"Әскери коммунизмнен” жаңа экономикалық саясатқа ауысу
"Әскери коммунизм” кезеңіндегі тауар-ақша қатынастарын толықтай жоққа шығарумен экономикалық саясат жылдарындағы нарықтық өзгерістерге ерекше көңіл бөлу керек. Қазан революциясынан кейін көп кешікпей-ақ "Кеңес өкіметінің кезекті міндеттері” еңбегінде В.И.Ленин ауылда жаңа қоғамдық құрылымды қалыптастырудың жоспарын жасады. Басты міндет ретінде қала мен ауыл арасындағы қарама-қайшылықтарда, ұқсамаушылықтарды ауылдың шаруашылық және мәдени артта қалушылығының бір негізі ретінде жою қарастырылды.
Сол уақытта Ленин, социалистік мемлекеттен тікелей социализмге өтуді жүзеге асыра отырып, "тек өндіруші тұтыну коммуналар жүйесі тұтас тұтынушы - өндіруші кооператив ретінде пайда бола алады” - деп санаған. Теория жүзінде Ленин сол уақытта-ақ социализмге өтудің әр түрлі жолдарының мүмкіндігі жөнінде айтқан. |
Өнеркәсіптің негізігі формалары мен түрлері
Ұзақ уақыт бойы қазақтар шаруашылық өмірінің негізі - экстенсивті көшпелі мал шаруашылығы болды. Қазақтың халық ретінде қалыптасуы мен қазақ мемлекетінің құрылған кезеңінен XІX ғасырдын ортасына дейін өнеркәсіптің бірден бір формасы - үй кәсіпшілігі мен қолөнер еді. Әрбір ауыл немесе тұтас ауылдар тобы өздерін қоршаған орта мен шаруашылық тұрғысында өте нашар байланысқан, тұйықталған жүйені білдіреді. Үй өнеркәсібнің техникасы ғасыр бойында дерліктей өзгеріссіз болып қала берді және дамудың өте төмен деңгейімен сипатталады. Мал шаруашылық шикізатының өте көп болуы кәсіпшіліктің мамандалуын - жүн ,тері өңдеуді және қазақ қоғамы мұқтаж болған әр түрлі тұтыну заттарын дайындауды анықтады.
|
Өнеркәсіп. ХХғ. басқы шеніндегі Қазақстандағы шетел капиталы
Ресей капитализмінің кеңейе дамуы оның үлтық шет аймақтарға жылжыуы өнеркәсіптердің дамуына алып келді. Сонымен бірге Қазақстанда да кіші өнеркәсіптердің саны да ұлғайды. 1900 жылы 2668 өнеркәсіп болса, 1913 жылы оның саны 6000-ға жетті.
Өнеркәсіптердің дамуы еліміздің экономикасына, жергілікті халықтың сұранысына қанағаттандырмады, керсінше Ресей империясының қажеттіліктерін қамтамасыз ету еді. Қазақстан өнеркәсіптері тек шикізаттарды жеткізуші ролін атқарған, сондықтан да өнеркәсіп өнімдері өндірілмеді, ірі өндіруші өнеркәсіптер болмады. Барлық құрал саймандар, машиналар,күрек,ломдар Уралдан әкелінді. Күнделікті тұрмыстық жағдайда қажет ететін қант, күкірт,керосин, металдарда әкелінетін болған. |
Нарықтық қатынас жағдайындағы аймақтың ролі
Нарықтық қатынас жағдайында Қазақстанның экономикасынның ойдағыдай табысты дамуына көбінесе негізінен өнеркәсіп потенциалдарының алдыңғы қатарда, индустриалды дамуы толығымен анықтайды.
Қазақстан Республикасы "Қазақстан - 2030” ұзақ мерзімді бағдарламасы мен он жылдық стратегиялық жоспарға сәйкес ілгері дамып, бүкіл әлемдік қауымдастық алдында беделі өсіп келеді. Сонымен қатар, өндірістік инфрақұрылымды, өңдеуші өнеркәсіптерінің дамуы, агроөнеркәсіп секторларының дамуы, Республиканың, сонымен бірге оның ішіндегі аймақтарының әлеуметтік - экономикасының жоғары өсіміне қол жеткізуде. |
Қазақстанның тәуелсіздік жолындағы күресі
Қазақстанның тәуелсіздік алуы бұрынғы Кеңес қоғамында қалыптасқан ахуал-қоғамдық жүйенің күйреуінің, кеңестер Одағының ыдырау салдары нәтижесінде іске асты.КСРО-ның ыдырауының басты себептерінің бірі – ондағы орын алған экономикалық күрделі мәселелер, экономикалық дамуда артта қалушылық. Атап айтқанда, Одақ экономикасының технологиялық жағынан артта қалуы, сондай-ақ оның өндірісі шығарған тауарлардың бүкіл әлемде бәсекеге түсу қабілетінің әлсіздігі еді. Оның үстіне, Ұлы Отан соғысынан кейін Кеңестер Одағы халық шаруашылығын аяғына дейін қалпына келтірмей жатып, өзінен экономикалық потенциалы (мүмкіндіктері) екі есе және одан да артық Америка Құрама Штаттарымен әскери, әскери-техникалық, стратегиялық бағытта тай-таласқа түскенін айту қажет. |
|
|